اصولا دو مدل باغبان خانگی داریم؛ افرادی که اهل خرید بذر صیفی جات و سبزیجات‌اند، لحظه‌ای آرام و قرار ندارند و همیشه درحال کاشت و پرورش گیاهی جدید هستند؛ و آنهایی که با تهیه بذر در خانه به پرورش گیاهان قدیمی‌شان می‌پردازند، و اهمیت زیادی به مزرعه کوچک و پرمحصول‌شان می‌دهند.
البته افراد دیگری هم به بذر گیری گوجه فرنگی و گیاهان دیگر علاقه نشان می‌دهند، مخصوصا کسانی که در این زمینه تازه‌وارد هستند، و همین ابتدای کار قصد ندارند خودشان را خیلی توی خرج بیندازند. در این مطلب 3 روش بذرگیری گوجه فرنگی را برای تولید کم‌هزینه بذر آن در منزل به شما آموزش می‌دهیم.
فهرست مطالب
بذرگیری گوجه فرنگی، انتخاب گوجه مناسب
برای بذرگیری از گوجه فرنگی از گوجه‌های تازه، سالم و کاملا رسیده موجود در فروشگاه‌ها می‌توانید استفاده کنید. اگر هم از قبل بوته‌ای ثمرده دارید، که چه بهتر. حتی اگر به تازگی یک بوته گوجه فرنگی کاشته باشید (که احتمالا بزرگ‌ترین و آبدارترین گوجه‌های دنیا را تحویل‌تان نداده است)، لازم نیست گوجه‌های غمگین آن را تبدیل به کود کنید یا آنها را دور بیندازید. این هم یک فرصت طلایی برای تهیه بذر گوجه فرنگی در خانه است!
صبر کنید تا گوجه‌ها کامل برسند، و بعد سالم‌ترین‌ها را انتخاب کنید و بچینید. اگر احیانا آفتی به بوته و گوجه‌های شما حمله کرده است، شاید بهتر باشد از محصولات آن بذر نگیرید.
اگر بوته‌تان در باغچه و کنار گوجه‌هایی با گونه متفاوت است، محض احتیاط (از نظر گرده‌افشانی)، برای بذر گیری گوجه فرنگی میوه‌ها را از گیاهانی انتخاب کنید که جدا از سایر گوجه فرنگی‌ها رشد کرده‌اند. از گوجه‌های دوتایی هم استفاده نکنید، چون به خاطر ساختار غیرمعمول گل‌شان در معرض بارور شدن از گونه‌های دیگر هستند.
اموزش بذر گیری گوجه فرنگی
وقتی گوجه(های) مناسب را پیدا کردید، آنها را خوب بشویید و از وسط نصف کنید، و با استفاده از یکی از روش‌های تخمیر، خشک کردن و (که در ادامه کامل توضیح‌شان داده‌ایم) بذرگیری گوجه فرنگی را انجام دهید:
بذرگیری از گوجه فرنگی به روش تخمیر
هر بذر گوجه فرنگی توسط یک کیسه ژلاتینی محصور شده است. این ژل حاوی مواد شیمیایی است که تا زمانی که بذرها بتوانند در خاک پنهان شوند، از جوانه‌زنی آنها جلوگیری می‌کند. این سیستم شگفت‌انگیز برای گوجه‌ها طبیعت عالی عمل می‌کند، اما ماندن ژل روی بذرها می‌تواند ذخیره کردن آنها را دشوار کند. چرا؟ چون این ژل می‌تواند خانه گرم و نرمی برای انواع بیماری‌های منتقل‌شده از راه خاک (و راه‌های دیگر) باشد.
در روند بذر گیری گوجه فرنگی، مرحله تخمیر برای تمیز کردن دانه‌ها پیش از خشک کردن‌شان استفاده می‌شود. البته منظورمان از تخمیر روش‌های قدیمی که در آن بذرها تا زمانی تخمیر می‌شود که لکه‌ای بدبو روی سطح‌شان تشکیل شود، نیست.
چون طبق مطالعه‌های انجام‌شده، جوانه‌زنی بذر گوجه فرنگی زمانی بهتر است که دانه‌ها پیش از شستشو و خشک شدن فقط یک تا دو روز خیس شوند، و زمان تخمیر بیشتر از سه روز روی جوانه‌زنی تاثیر منفی دارد. برای تهیه بذر گوجه فرنگی در خانه به روش تخمیر، مراحل زیر را دنبال کنید:
- بذرهایی که از گوجه‌ها خارج کردید را در یک کاسه بریزید و کمی به آن آب اضافه کنید. این مخلوط را برای 24 ساعت در جایی با دمای اتاق قرار دهید.
- وقتی که بذرهای بزرگ در ته ظرف قرار گرفتند و ژل دور دانه‌ها از بین رفت، آنها را به خوبی در یک صافی آبکشی کنید.
- دانه‌ها را روی یک دستمال کاغذی ضخیم قرار دهید، و اجازه دهید که به مدت یک هفته یا بیشتر خشک شوند. شما باید آنقدر به بذرهای گوجه زمان دهید که خشک و کاغذی شوند، و وقتی آنها را با موچین از وسط تا می‌کنید، ترک بخورند و بشکنند.
بذر گیری گوجه فرنگی به این روش و نگهداری آنها در محیطی خشک و خنک، به شما اجازه می‌دهد که 4 تا 6 سال بتوانید این بذرها را بدون هیچ مشکلی بکارید و پرورش دهید!
تهیه بذر گوجه فرنگی به روش خشک کردن
شاید ماندگاری بذرهای گوجه فرنگی که بدون خیساندن یا تخمیر خشک می‌شوند تنها یک تا دو سال باشد، اما این زمان برای باغبان‌های که صرفا می‌خواهند بذر را برای سال بعد دیگر ذخیره کنند، از کافی هم بیشتر است.
طریقه بذرگیری گوجه فرنگی به این روش فوق‌العاده ساده است. شما فقط باید با نوک چاقو دانه‌های بزرگ گوجه‌فرنگی را از ژل آن جدا، و روی یک دستمال کاغذی ضخیم یا قطعه‌های کوچک فیلتر قهوه خشک کنید.
برخی افراد هم عادت دارند صرفا دانه‌ها را روی یک حوله کاغذی فشار دهند، آنها را کمی پهن کنند و اجازه دهند بذرها برای چندهفته خشک شود. وقتی بذرها خشک شدند، می‌توان حوله حاوی دانه‌ها را تا کرد و در یک پاکت برای نگهداری قرار داد. حتی می‌توان آن را برش داد و به همان صورت کاشت.
بذر گیری گوجه فرنگی با کاشت برنامه‌ریزی‌شده
نهال‌های گوجه‌فرنگی که مانند علف‌های هرز رشد می‌کنند، به ما نشان می‌دهد که دانه‌های گوجه‌فرنگی را می‌توان در خود باغچه هم ذخیره کرد.
فرض کنید اواخر تابستان است، و شما قصد دارید در بهار آینده در نقطه خاصی از باغچه‌تان بوته گوجه داشته باشید. شما می‌توانید از همان نقطه به عنوان مخزنی برای ذخیره بذرها استفاده کنید. بذرهایی که از گوجه‌ها خارج کردید را در محل مدنظرتان بکارید، و آنها را با 5 سانتی‌متر خاک و مالچ زیست‌تخریب‌پذیر (به نسبت مساوی) بپوشانید.
وقتی بذرها را در چنین عمقی بکارید، می‌توانید مطمئن باشید که جوانه نمی‌زنند و بسیاری از آنها هم در زمستان زنده می‌مانند. با آغاز بهار مالچ را بردارید، و محل کاشت را به آرامی با دست‌تان کمی زیر و رو کنید. سپس روی آن را با کلوش بپوشانید تا خاک گرم شود. بعد از آن فقط باید منتظر بمانید تا نهال‌های گوجه سر از خاک بردارند.
زمان کافی برای گرفتن بذر گوجه فرنگی را ندارید؟
امیدواریم این آموزش بتواند به شما در گرفتن بذر انواع گوجه فرنگی کمک کند. اگر فکر می‌کنید زمان کافی برای اینکار را ندارید، می‌توانید بذر گوجه فرنگی و انواع بذر صیفی جات را از فروشگاه «گیامیا» تهیه کنید. اگر هم به کمک هریک از این روش‌ها موفق به گرفتن بذر این گیاه شدید و آن را کاشتید، تجربه‌تان را با ما درمیان بگذارید.
